Żółw stepowy
| Testudo horsfieldii[1] | |||
| Gray, 1844 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
żółw stepowy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Żółw stepowy (Testudo horsfieldii) – gatunek gada z podrzędu żółwi skrytoszyjnych z rodziny żółwi lądowych (Testudinidae).
Opis[edytuj | edytuj kod]
Skorupa żółwia stepowego ma kształt owalny (podgatunek Testudo horsfieldii horsfieldii różni się okrągłą skorupą). Jest barwy oliwkowozielonej z ciemnymi plamami na każdej tarczce. Skorupa jest bardziej płaska niż u żółwi z rodzaju Testudo. Żółwie te mają ciemne łapy, miejscami żółtawe. Cechą charakterystyczną jest występowanie czterech pazurów na wszystkich kończynach.
Podgatunki[edytuj | edytuj kod]
Wyróżnia się pięć podgatunków żółwia stepowego[2]:
- Testudo horsfieldii horsfieldii Gray, 1844
- Testudo horsfieldii bogdanovi Chkhikvadze, 2008
- Testudo horsfieldii kazachstanica Chkhikvadze, 1988
- Testudo horsfieldii kuznetzovi Chkhikvadze, Ataev, Shammakov & Zatoka, 2009
- Testudo horsfieldii rustamovi Chkhikvadze, Amiranschwili & Ataev, 1990
Rozmiary[edytuj | edytuj kod]
Dorosłe osobniki mierzą od 15 do 23 cm, przy czym samice są większe od samców. Wielkość tę osiągają około 20 roku życia.
Środowisko[edytuj | edytuj kod]
Żółwie te żyją na jałowych, suchych, skalistych i porośniętych trawami terenach stepów środkowoazjatyckich. Natomiast w norach, w których śpią, zimują i wypoczywają panuje stosunkowo wysoka wilgotność.
Pokarm[edytuj | edytuj kod]
Żółwie stepowe dawniej były uważane za zwierzęta wszystkożerne z przewagą pokarmu roślinnego w diecie; nowsze badania wskazują jednak, że są one ściśle roślinożerne[4]. Żywią się okresowo dostępną roślinnością, lecz unikają traw. Z nastaniem lata pożywienie staje się mniej soczyste. Dieta dziko żyjących żółwi stepowych jest obfita w błonnik, zaś uboga w białko. Ponadto jest ona zmienna i zależna od sezonu oraz związanej z nim dostępności określonych gatunków roślin. W diecie tej występują przykładowo takie gatunki jak: Ceratocephalus falcatus, Papaver pavoninum, Koelpinia linearis.
Zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Żółwie te są aktywne głównie wiosną, po okresie zimowej hibernacji. Wówczas rozpoczynają szukanie partnera do godów. Zazwyczaj żółwie te zapadają w letni letarg (estywacja), który często przeradza się w sen zimowy, rozpoczynający się z nastaniem jesieni. W okresach deszczowych, kiedy ziemia jest miękka, żółw stepowy kopie nory dochodzące do 2 metrów długości, które są zakończone większą komorą, w której może się swobodnie obrócić. Nory służą za miejsce snu oraz letniego i zimowego spoczynku. Zdarza się, że jedną norę zamieszkuje jednocześnie kilka żółwi.
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Żółwie osiągają dojrzałość płciową w wieku 3–5 lat. W maju lub czerwcu samica składa 2–6 jaj (przeważnie 3), z których po okresie trwającej 80–110 dni inkubacji wykluwają się młode żółwie[5].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Żółwie te występują naturalnie na terenie Wielkiego Stepu i na południe od niego. Występują w Iranie, Pakistanie, Afganistanie, Turkmenistanie, Uzbekistanie, Tadżykistanie, Kirgistanie i południowym Kazachstanie, także w skrajnie północno-zachodnich Chinach (w prowincji Sinciang)[2][3][6][7]. Stwierdzany był także w Armenii, Azerbejdżanie i Rosji, ale według obecnej wiedzy nie występuje w tych krajach[2]. Populacja stwierdzona w Mongolii prawdopodobnie została introdukowana[6].
Ochrona[edytuj | edytuj kod]
Gatunek Testudo horsfieldii wymieniony jest w aneksie B Rozporządzenia Rady (WE) Nr 338/97 w sprawie handlu dzikimi zwierzętami oraz w załączniku II konwencji CITES[8][9].
Hodowla w terrarium[edytuj | edytuj kod]
Żółw stepowy musi posiadać przestronne, odpowiednio wyposażone terrarium. Terrarium powinno mieć wielkość minimum 1m x 0,5m x 0,3m (długość/szerokość/wysokość), można zbudować je z płyty osb lub ze szkła, jednakże to drugie rozwiązanie jest znacznie bardziej kosztowne. Niezbędnym jego wyposażeniem jest lampa grzewcza (tzw. lustrzanka), świetlówka emitująca promieniowanie UVB, basenik z wodą oraz odpowiednio gruba warstwa podłoża. Najlepszym podłożem jest nienawożona ziemia ogrodowa z domieszką piasku, mocno ubita. Może być obsadzona darnią i roślinami karmowymi. Nie należy stosować samego piasku z uwagi na ryzyko zaczopowania układu pokarmowego i brak stabilnego oparcia podczas chodzenia.
Hodowanego w terrarium żółwia należy karmić wyłącznie pokarmem roślinnym. Nie wolno podawać warzyw, owoców ani białka zwierzęcego. Częstym błędem jest podawanie sałaty, która, z powodu nieodpowiedniego stosunku wapnia do fosforu oraz dużej zawartości szczawianów, uniemożliwia odpowiednie przyswajanie wapnia[10]. Prawidłowo odżywiany żółw rośnie wolno i ma ledwo widoczne przyrosty.
W okresie letnim wskazane jest, aby żółwie stepowe przebywały na specjalnym, odpowiednio zabezpieczonym przed ucieczką i drapieżnikami, wybiegu zewnętrznym.
Należy również uważać na zbyt duże wystawienie żółwia stepowego na działanie promieni słonecznych.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Testudo horsfieldii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g P. Uetz & J. Hallermann, Testudo horsfieldii, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-02-17] (ang.).
- ↑ a b Testudo horsfieldii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Lagarde, F., Bonnet, X., Corbin, J., Henen, B., Nagy, K., Mardonov, B. & Naulleau, G.. Foraging behaviour and diet of an ectothermic herbivore: Testudo horsfieldi. „Ecography”. 26, s. 236-242, 2003. (ang.).
- ↑ Żółw stepowy (testudo horsfieldii) - o gatunku [online], 19 października 2006 [dostęp 2024-02-17].
- ↑ a b R. Midtgaard: Testudo. RepFocus. [dostęp 2024-02-17]. (ang.).
- ↑ Turtle Taxonomy Working Group i inni, Turtles of the World: Annotated Checklist and Atlas of Taxonomy, Synonymy, Distribution, and Conservation Status (9th Ed.), Chelonian Research Foundation & Turtle Conservancy, 2021, s. 305–307, DOI: 10.3854/crm.8.checklist.atlas.v9.2021, ISBN 978-0-9910368-3-7 [dostęp 2024-02-17].
- ↑ UNEP-WCMC Species Database [online] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-03] (ang.).
- ↑ Testudo horsfieldii, [w:] Species+ [online], UNEP-WCMC, CITES Secretariat [dostęp 2024-02-17] (ang.).
- ↑ Cyryl Przybyszewski: Zwierzęta w terrarium. Szczecin: Wydawnictwo "Glob", 1986. ISBN 83-70070-35-3.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- O gatunku i podgatunkach żółwia stepowego
- Cohen M. A.: Russian Tortoise, Testudo horsfieldii
- Pfau B., Fritz Ch.: Care and Breeding of the Afghan or Steppe tortoise, Testudo horsfieldii. dght.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-07)].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Cykl życiowy i dieta żółwia stepowego w naturze (pol.)
- Dieta żółwia stepowego. zolw.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-23)]. (pol.).
- Opis żółwia stepowego
- Artykuł o rozmnożeniu żółwia stepowego, wraz ze zdjęciami z wylęgu
- The Reptile Database. (ang.).